✦ महत्त्वाचे वस्तुनिष्ठ प्रश्न व उत्तरे (पर्यायांशिवाय)
🔹 सर्वोच्च न्यायालय (Supreme Court)
-
भारताचे सर्वोच्च न्यायालय कोठे आहे?
उत्तर: नवी दिल्ली -
सर्वोच्च न्यायालयाची स्थापना कधी झाली?
उत्तर: २८ जानेवारी १९५० -
सर्वोच्च न्यायालयाची स्थापना कोणत्या अनुच्छेदाखाली झाली?
उत्तर: अनुच्छेद १२४ -
भारताचे पहिले सरन्यायाधीश कोण होते?
उत्तर: न्यायमूर्ती हरिलाल जे. कानिया -
सर्वोच्च न्यायालयात सध्या सरन्यायाधीशासह एकूण न्यायाधीशांची कमाल संख्या किती आहे?
उत्तर: ३४ -
सर्वोच्च न्यायालयातील न्यायाधीशाची सेवानिवृत्ती वयमर्यादा किती आहे?
उत्तर: ६५ वर्षे -
सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश कोण नेमतो?
उत्तर: राष्ट्रपती -
सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश पदासाठी किमान पात्रता काय आहे?
उत्तर: उच्च न्यायालयात किमान ५ वर्षे न्यायाधीश असणे किंवा कायद्यात १० वर्षे अनुभव -
सर्वोच्च न्यायालयाचे मुख्य कार्य काय आहे?
उत्तर: घटनात्मक व अंतिम अपील न्यायालय -
सर्वोच्च न्यायालयाचा निर्णय संपूर्ण भारतात बंधनकारक असतो का?
उत्तर: होय -
सर्वोच्च न्यायालय कायद्याची सर्वोच्च व्याख्या करते का?
उत्तर: होय -
सर्वोच्च न्यायालयाचे निर्णय कोणालाही बांधील असतात का?
उत्तर: होय -
सर्वोच्च न्यायालय मूलभूत अधिकारांचे रक्षण करते का?
उत्तर: होय -
सर्वोच्च न्यायालयाने किती प्रकारचे रिट्स (writs) जारी करू शकते?
उत्तर: पाच -
रिट्स जारी करण्याचा अधिकार सर्वोच्च न्यायालयास कोणत्या अनुच्छेदाखाली आहे?
उत्तर: अनुच्छेद ३२ -
सर्वोच्च न्यायालयाचा निर्णय अपील करता येतो का?
उत्तर: नाही (तो अंतिम असतो) -
सर्वोच्च न्यायालयात जनहित याचिका दाखल करता येते का?
उत्तर: होय -
सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयाचा पुनर्विचार करता येतो का?
उत्तर: होय -
सर्वोच्च न्यायालयाचे कामकाज कोणत्या भाषेत चालते?
उत्तर: इंग्रजी -
सर्वोच्च न्यायालय "संविधानाचा रक्षक" म्हणून ओळखले जाते का?
उत्तर: होय
🔹 उच्च न्यायालय (High Court)
-
भारतात सध्या एकूण किती उच्च न्यायालये आहेत?
उत्तर: २५ -
उच्च न्यायालयाची स्थापना कोणत्या अनुच्छेदाखाली आहे?
उत्तर: अनुच्छेद २१४ -
उच्च न्यायालयाचे सरन्यायाधीश कोण नेमतो?
उत्तर: राष्ट्रपती -
उच्च न्यायालयात न्यायाधीशांची सेवानिवृत्ती वयोमर्यादा किती आहे?
उत्तर: ६२ वर्षे -
उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश कोणत्याही राज्याच्या रहिवाशासाठी मर्यादित असतात का?
उत्तर: नाही -
उच्च न्यायालयाचे मुख्य कार्य काय असते?
उत्तर: अपील व लेखी याचिकांचे निवारण -
उच्च न्यायालय रिट्स जारी करू शकते का?
उत्तर: होय -
रिट्स जारी करण्याचा अधिकार उच्च न्यायालयास कोणत्या अनुच्छेदाखाली आहे?
उत्तर: अनुच्छेद २२६ -
उच्च न्यायालयाचे निर्णय त्या राज्यासाठी बंधनकारक असतात का?
उत्तर: होय -
उच्च न्यायालय जनहित याचिका स्वीकारते का?
उत्तर: होय -
एका उच्च न्यायालयाचा अधिकार क्षेत्र किती राज्यांवर असू शकतो?
उत्तर: एकापेक्षा जास्त -
मुंबई उच्च न्यायालयाचे खंडपीठे कुठे आहेत?
उत्तर: नागपूर, औरंगाबाद, गोवा -
उच्च न्यायालयाची नियुक्ती करताना सरन्यायाधीशाचा सल्ला घेतला जातो का?
उत्तर: होय -
उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश कायद्यात किती वर्षे अनुभव असावा लागतो?
उत्तर: किमान १० वर्षे -
उच्च न्यायालय कायद्याचे उल्लंघन केल्यास कोणते आदेश देऊ शकते?
उत्तर: रिट्स -
उच्च न्यायालयाला संविधानाचे संरक्षण द्यायचा अधिकार आहे का?
उत्तर: होय -
कोणते न्यायालय “कायद्याचे रक्षक” म्हणून ओळखले जाते?
उत्तर: उच्च न्यायालय -
राज्यपाल उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशाच्या नियुक्तीत सहभागी होतो का?
उत्तर: होय -
उच्च न्यायालयाच्या निर्णयावर सर्वोच्च न्यायालयात अपील करता येते का?
उत्तर: होय -
उच्च न्यायालयाचे कामकाज कोणत्या भाषेत चालते?
उत्तर: इंग्रजी (विशिष्ट बाबतीत राज्यभाषा)
🔹 इतर न्यायसंबंधी महत्त्वाचे प्रश्न
-
भारतात एकात्म न्यायव्यवस्था आहे का?
उत्तर: होय -
भारताची न्यायव्यवस्था कोणावर आधारित आहे?
उत्तर: ब्रिटिश प्रणालीवर -
सर्वोच्च व उच्च न्यायालय हे कोणत्या प्रकारचे न्यायालय आहे?
उत्तर: घटनात्मक न्यायालय -
भारतात लोक न्यायालय अस्तित्वात आहेत का?
उत्तर: होय -
भारतात फास्ट ट्रॅक कोर्ट अस्तित्वात आहेत का?
उत्तर: होय -
'न्याय मिळण्याचा हक्क' कोणत्या अनुच्छेदात आहे?
उत्तर: अनुच्छेद २१ -
सर्वोच्च न्यायालयात एखाद्या व्यक्तीविरुद्ध थेट याचिका दाखल करता येते का?
उत्तर: होय (अनुच्छेद ३२ अंतर्गत) -
न्यायालयीन पुनरावलोकनाचा अधिकार कोणाजवळ आहे?
उत्तर: सर्वोच्च व उच्च न्यायालय -
भारतातील सर्वात जुने उच्च न्यायालय कोणते आहे?
उत्तर: कोलकाता उच्च न्यायालय -
महाराष्ट्र राज्याचे उच्च न्यायालय कोणते आहे?
उत्तर: मुंबई उच्च न्यायालय
.jpeg)
No comments:
Post a Comment