क्रांतिसिंह नाना पाटील जयंती "३ ऑगस्ट"

 एक अदम्य स्वातंत्र्यसेनानी आणि लोकनेत्याला वंदन...!!  

"इतिहास घडवणारा क्रांतिवीर – नाना पाटील जयंती निमित्त"

   क्रांतिसिंह नाना पाटील यांच्या  अतुलनीय योगदानाला आणि भारतीय स्वातंत्र्य लढ्यातील त्यांच्या अविस्मरणीय नेतृत्वाला आदराने वंदन. ज्यांनी आपल्या पराक्रमाने इंग्रजी सत्तेला हादरवून सोडले, ते खऱ्या अर्थाने लोकनायक होते. त्यांचा जन्म ३ ऑगस्ट १९०० रोजी सांगली जिल्ह्यातील येडेमच्छिंद्र या गावात झाला. लहानपणापासूनच त्यांच्या मनात देशासाठी काहीतरी करण्याची तीव्र इच्छा होती.

क्रांतिसिंह नाना पाटील यांचे शिक्षण प्राथमिक शाळेत झाले. १९१९ मध्ये त्यांनी शिक्षण सोडून स्वातंत्र्यलढ्यात उडी घेतली. महात्मा गांधींच्या विचारांनी प्रेरित होऊन त्यांनी असहकार चळवळीत भाग घेतला. मात्र, पुढे १९४२ च्या ‘भारत छोडो’ आंदोलनाने त्यांच्या नेतृत्वाला नवी दिशा मिळाली. या आंदोलनात भूमिगत राहून त्यांनी इंग्रजांविरुद्ध एक अभूतपूर्व लढा उभारला.

★‘प्रतिसरकार’ (पत्रे सरकार) ची स्थापना:-

नाना पाटील यांच्या कार्याचा सर्वात महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे १९४३ मध्ये सातारा जिल्ह्यात स्थापन केलेले ‘प्रतिसरकार’ (पत्रे सरकार). हे सरकार जवळपास दोन वर्षे अस्तित्वात होते. या सरकारमध्ये त्यांनी विविध विभाग तयार केले होते, जसे की न्याय, कायदा आणि सुव्यवस्था, आणि करवसुली. नाना पाटील यांच्या प्रतिसरकारमध्ये लोकांना त्वरित न्याय मिळत असे. त्यांनी दारूबंदीसारखे अनेक सामाजिक सुधारणांचे कार्यक्रम हाती घेतले. प्रतिसरकारने लोकांमध्ये आत्मविश्वास निर्माण केला आणि इंग्रजांविरुद्धच्या लढ्याला एक ठोस स्वरूप दिले.

★बहिर्जी नाईक आणि इतर सहकाऱ्यांचे योगदान:- 

नाना पाटील यांच्या नेतृत्वाखालील या लढ्यात बहिर्जी नाईक यांच्यासारखे अनेक निडर सहकारी होते. बहिर्जी नाईक यांनी प्रतिसरकारसाठी गुप्तहेर म्हणून काम केले आणि इंग्रजांच्या हालचालींची माहिती नानांना दिली. त्यांच्या योगदानाने प्रतिसरकार अधिक प्रभावी झाले. या काळात, प्रतिसरकारने सरकारी कार्यालये, रेल्वे, आणि पोस्ट ऑफिससारख्या ठिकाणांवर हल्ले केले.

एक सच्चा लोकनेता:- 

क्रांतिसिंह नाना पाटील फक्त एक स्वातंत्र्यसैनिक नव्हते, तर ते एक खऱ्या अर्थाने लोकनेता होते. त्यांनी सर्वसामान्य जनतेला स्वातंत्र्यलढ्यात सामील होण्यासाठी प्रेरित केले. त्यांच्या भाषणांमध्ये एक वेगळीच ऊर्जा होती, जी लोकांना देशभक्तीच्या भावनेने भारून टाकत असे. त्यांनी ‘सरकारचे काम, जनतेचे हित’ हे तत्त्व अंगीकारले. स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतरही त्यांनी शेतकऱ्यांच्या हक्कांसाठी संघर्ष सुरू ठेवला. ते १९५७ मध्ये खासदार म्हणून निवडून आले.

अखेरचा संघर्ष आणि प्रेरणा:

क्रांतिसिंह नाना पाटील यांचे निधन ६ डिसेंबर १९७६ रोजी झाले. त्यांनी आयुष्यभर देशासाठी आणि लोकांसाठी संघर्ष केला. त्यांचा जीवनप्रवास हा त्याग, शौर्य आणि देशभक्तीचा एक आदर्श आहे. त्यांची जयंती आपल्याला पुन्हा एकदा आठवण करून देते की, स्वातंत्र्य हे सहज मिळालेले नाही, त्यामागे नाना पाटील यांच्यासारख्या हजारो स्वातंत्र्यसेनानी यांचा त्याग आहे.

आजही त्यांचे विचार आणि कार्य आपल्याला प्रेरणा देत राहते. चला, या महान क्रांतिसिंह नाना पाटील यांच्या योगदानाला आदराने स्मरण करूया. त्यांच्या जयंतीदिनी, त्यांच्या विचारांचा वारसा पुढे नेण्याचा संकल्प करूया.