ही मालिका सर्व स्पर्धा परीक्षा विशेषतः केंद्र प्रमुख परीक्षा, शिक्षक अभीयोग्यता चाचणी (TET), शिक्षणाधिकारी, शिक्षक भरती, सरळ सेवा भरती, MPSC, ZP शिक्षण परीक्षा आदींसाठी उपयुक्त आहे.
विभाग 1 : बुद्धिमत्ता व अभियोग्यता
उपघटक :-
बुद्धिमत्ता : -
A- आकलन, वर्गीकरण, संबंध, B- क्रमश बुद्धिमत्ता चाचणी
C- तर्क व अनुमान बुद्धिमत्ता चाचणी
E- सांकेतिक भाषा बुद्धिमत्ता चाचणी
F- लक्षणे मांडणे इ. बुद्धिमत्ता चाचणी
C- अभियोग्यता भाषिक क्षमता (इंग्रजी, मराठी)
D- अभियोग्यता अवकाशीय क्षमता, कला, आवड
E- अभियोग्यता समायोजन व व्यक्तिमत्व
प्रश्न संख्या: 100, ------ गुण:-100
विभाग 2 : शालेय शिक्षणातील नियम, अधिनियम व शैक्षणिक नवविचार प्रवाह वस्तुनिष्ठ प्रश्न (MCQs)
1.A- भारतीय राज्यघटनेतील शिक्षणाविषयक तरतुदी
B- शिक्षणाविषयक संबंधित सर्व कायदे
शिक्षणाविषयक संबंधित सर्व कायदे वस्तुनिष्ठ प्रश्न (MCQs)
C- योजना व अध्यावत शासन निर्णय
D- योजना व अध्यावत शासन निर्णय -भाग २
प्रश्न: 10, ------ गुण: 10
2. शिक्षणक्षेत्रात काम करणाऱ्या प्रमुख संस्था/संघटन व त्यांचे कार्य
ब- शिक्षणक्षेत्रात काम करणाऱ्या प्रमुख संस्था / संघटना व त्यांचे कार्य (भाग २)
प्रश्न: 10, ------ गुण: 10
3. माहिती तंत्रज्ञानाचा वापर (प्रायोगिक)
प्रश्न: 15 ------ गुण: 15
4. अभ्यासक्रम व मूल्यांकन, अध्ययन अध्यापन पद्धती
ब- अभ्यासक्रम व मूल्यांकन, अध्ययन-अध्यापन पद्धती – भाग २
प्रश्न: 15 ------ गुण: 15
5. माहितीचे विश्लेषण व मूल्यांकन
प्रश्न 20 → 20 गुण
6. विषयानिहाय आश्यक ज्ञान आणि सामान्यज्ञान, विशेष करून इंग्रजी विषयज्ञान
ब- विषयानिहाय आवश्यक ज्ञान व सामान्यज्ञान – विशेषतः इंग्रजी विषयज्ञान भाग २
प्रश्न: 15 ------ गुण: 15
7. संप्रेषण कौशल्य (समाज संपर्क साधने)
प्रश्न: 15 ------ गुण: 15
एकूण (विभाग 2):- 100 प्रश्न → 100 गुण
अंतिम एकूण (विभाग 1 + विभाग 2):
200 प्रश्न → 200 गुण
🏫 केंद्र प्रमुख परीक्षा तयारी – वस्तुनिष्ठ प्रश्न व उत्तरे
🔹 भाग १ : बालविकास, पोषण व आरोग्य
-
ICDS योजना कोणत्या वर्षी सुरू झाली?
➤ १९७५ -
ICDS योजनेचा प्रमुख उद्देश काय आहे?
➤ ६ वर्षाखालील मुलांचे सर्वांगीण विकास करणे. -
ICDS योजनेचे पूर्ण रूप काय आहे?
➤ Integrated Child Development Services -
ICDS योजनेअंतर्गत मुख्य सेवा किती आहेत?
➤ ६ सेवा -
आंगणवाडी केंद्रात कोणत्या वयोगटातील मुलांना सेवा दिली जाते?
➤ ० ते ६ वर्षे वयोगटातील मुलांना -
ICDS अंतर्गत दिल्या जाणाऱ्या सेवा कोणत्या?
➤ पूरक पोषण, आरोग्य तपासणी, आरोग्य शिक्षण, लसीकरण, पूर्व प्राथमिक शिक्षण, संदर्भ सेवा. -
गर्भवती व स्तनदा मातांना कोणत्या योजनेत लाभ दिला जातो?
➤ प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना (PMMVY) -
‘सप्लिमेंटरी न्यूट्रिशन’ म्हणजे काय?
➤ अल्प पोषण भरून काढण्यासाठी दिले जाणारे अतिरिक्त अन्न. -
मुलांचा वाढ चार्ट कोणासाठी वापरला जातो?
➤ मुलांच्या वजन व उंचीच्या प्रगतीचा मागोवा घेण्यासाठी. -
‘सेव्ह द चाईल्ड’ अभियान कोणत्या विषयाशी संबंधित आहे?
➤ बाल संरक्षण व आरोग्य.
🔹 भाग २ : शिक्षण व पूर्व प्राथमिक विकास
-
पूर्व प्राथमिक शिक्षणाचा मुख्य उद्देश काय आहे?
➤ मुलांच्या शारीरिक, मानसिक व सामाजिक विकासाला चालना देणे. -
बाल शिक्षणात ‘खेळातून शिकणे’ ही संकल्पना कोणी मांडली?
➤ फ्रॉबल -
बालवाडीतील शिक्षण पद्धती कोणावर आधारित असते?
➤ क्रीडा व अनुभवाधारित शिक्षणावर -
राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 2020 मध्ये कोणत्या वयोगटाला ‘Foundational Stage’ म्हटले आहे?
➤ ३ ते ८ वर्षे -
बालकाचे सर्वांगीण विकासाचे पाच घटक कोणते आहेत?
➤ शारीरिक, मानसिक, सामाजिक, भावनिक व बौद्धिक विकास -
‘अभ्यासक्रम’ म्हणजे काय?
➤ विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणासाठी आखलेली सर्व क्रियाकलापांची रचना. -
‘मूल्यांकन’ म्हणजे काय?
➤ विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीचे परीक्षण व अभिप्राय प्रक्रिया. -
शैक्षणिक उद्दिष्टे मोजण्यासाठी वापरले जाणारे साधन कोणते?
➤ चाचणी (Test) -
बालकाच्या सर्वांगीण विकासात कोणते माध्यम महत्त्वाचे आहे?
➤ खेळ -
पूर्व प्राथमिक शिक्षकासाठी आवश्यक गुण कोणते?
➤ संयम, प्रेमळपणा, निरीक्षणशक्ती, कल्पकता.
🔹 भाग ३ : प्रशासन व व्यवस्थापन
-
केंद्र प्रमुखाचे प्रमुख कार्य काय आहे?
➤ आंगणवाडी केंद्रांचे नियोजन, मार्गदर्शन व देखरेख करणे. -
केंद्र प्रमुख कोणाच्या अधिपत्याखाली कार्य करते?
➤ बालविकास प्रकल्प अधिकारी (CDPO) -
केंद्र प्रमुखाला रिपोर्ट करणारे प्रमुख कर्मचारी कोण?
➤ आंगणवाडी सेविका व मदतनीस -
केंद्र प्रमुखाने कोणते अहवाल नियमित सादर करावे लागतात?
➤ पोषण अहवाल, उपस्थिती अहवाल, अन्न वितरण अहवाल. -
आंगणवाडी केंद्रातील पोषण अन्नाची गुणवत्ता तपासणी कोण करते?
➤ केंद्र प्रमुख व पर्यवेक्षिका -
संगणकावर माहिती नोंदविण्यासाठी कोणते सॉफ्टवेअर वापरले जाते?
➤ POSHAN Tracker App -
‘MIS’ म्हणजे काय?
➤ Management Information System -
केंद्र प्रमुखाने मासिक बैठक कोणासोबत घ्यावी लागते?
➤ आंगणवाडी सेविका व मदतनीस -
‘सुव्यवस्था’ म्हणजे काय?
➤ संसाधनांचा प्रभावी वापर करून उद्दिष्टे साध्य करणे. -
आंगणवाडी केंद्राचा निरीक्षण दौरा किती वेळा करावा?
➤ दर महिन्याला एकदा तरी.
🔹 भाग ४ : शासन योजना व उपक्रम
-
पोषण अभियानाची सुरुवात कोणत्या वर्षी झाली?
➤ २०१८ -
पोषण अभियानाचा उद्देश काय आहे?
➤ कुपोषण कमी करणे व पोषण स्थिती सुधारणा करणे. -
‘सुपोषित भारत, सशक्त भारत’ हा घोषवाक्य कोणत्या अभियानाचा आहे?
➤ पोषण अभियानाचा -
बालहक्क संरक्षण आयोग कोणत्या वर्षी स्थापन झाला?
➤ २००७ -
‘POSHAN Maah’ कधी साजरा केला जातो?
➤ दर वर्षी सप्टेंबर महिन्यात -
‘ICDS-CAS’ या अॅपचा उपयोग कशासाठी होतो?
➤ आंगणवाडी कार्यकर्त्यांचे डेटा संकलन व ट्रॅकिंग. -
बाल विवाह प्रतिबंधक कायदा कधी लागू झाला?
➤ २००६ -
‘Mission Saksham Anganwadi’ योजना कशाशी संबंधित आहे?
➤ आंगणवाडींचे डिजिटल व पायाभूत सक्षमीकरण. -
‘Beti Bachao, Beti Padhao’ योजना कधी सुरू झाली?
➤ २०१५ -
‘पोषण ट्रॅकर अॅप’ कोणी विकसित केले?
➤ महिला व बालविकास मंत्रालय, भारत सरकार.
🔹 भाग ५ : सामान्य ज्ञान व व्यक्तिमत्त्व विकास
-
केंद्र प्रमुखासाठी आवश्यक प्रमुख कौशल्य कोणते?
➤ नेतृत्वगुण व संवाद कौशल्य. -
संप्रेषणाचे प्रमुख घटक किती आहेत?
➤ पाच – प्रेषक, संदेश, माध्यम, ग्रहणकर्ता, अभिप्राय. -
‘टीमवर्क’ म्हणजे काय?
➤ सामूहिक प्रयत्नातून उद्दिष्ट साध्य करणे. -
प्रेरणा म्हणजे काय?
➤ काम करण्यासाठी मिळणारी आतली उर्जा. -
सेविकांमध्ये प्रेरणा निर्माण करण्यासाठी काय आवश्यक आहे?
➤ प्रशंसा, संवाद, प्रशिक्षण व मार्गदर्शन. -
प्रभावी नेतृत्वाचा प्रमुख गुण कोणता आहे?
➤ संवेदनशीलता व निर्णयक्षमता. -
‘Time Management’ म्हणजे काय?
➤ वेळेचा नियोजित व कार्यक्षम वापर. -
सामाजिक कार्य करताना कोणता गुण सर्वात महत्त्वाचा आहे?
➤ समाजाभिमुखता व सहानुभूती. -
आंगणवाडीतील पालक बैठकीचे उद्दिष्ट काय आहे?
➤ पालकांना बाल आरोग्य, पोषण व शिक्षणाबद्दल जागरूक करणे. -
केंद्र प्रमुखाची यशस्वीता कोणावर अवलंबून असते?
➤ टीम व्यवस्थापन, अहवाल प्रणाली व जनसंपर्क यावर.
.jpeg)
No comments:
Post a Comment