"प्रभावी सूत्रसंचालन" या ब्लॉगला भेट देणाऱ्या आपण सर्व मान्यवरांचे सहर्ष हार्दिक स्वागत आहे..!!

भारतीय शिक्षण प्रणालीचे संवैधानिक व कायदेशीर आधार वस्तुनिष्ठ प्रश्न (MCQs)

    ही मालिका सर्व स्पर्धा परीक्षा ,विशेषतः केंद्र प्रमुख, शिक्षणाधिकारी, शिक्षक भरती, सरळ सेवा भरती, शिक्षक अभीयोग्यता चाचणी [TET] MPSC, ZP शिक्षण परीक्षा आदींसाठी उपयुक्त आहे.

 भारतीय शिक्षण प्रणालीचे संवैधानिक व कायदेशीर आधार या विषयावर वस्तुनिष्ठ प्रश्न (MCQs) उत्तरांसह


  1. शिक्षणाचा विषय भारतीय राज्यघटनेत कोणत्या यादीत आहे?
    👉 समवर्ती यादी (Concurrent List)

  2. शिक्षण मूळतः कोणत्या यादीत होता?
    👉 राज्य यादीत (State List)

  3. शिक्षण समवर्ती यादीत कधी हलविण्यात आले?
    👉 42 वी घटनादुरुस्ती, 1976

  4. शिक्षणाचा अधिकार कोणत्या अनुच्छेदात आहे?
    👉 अनुच्छेद 21A

  5. अनुच्छेद 21A कधी समाविष्ट झाला?
    👉 86 वी घटनादुरुस्ती, 2002

  6. अनुच्छेद 21A नुसार शिक्षणाचा लाभ कोणत्या वयोगटाला आहे?
    👉 6 ते 14 वर्षे

  7. अनुच्छेद 45 मध्ये काय नमूद आहे?
    👉 6 वर्षांखालील मुलांना प्रारंभीक काळजी व शिक्षण

  8. अनुच्छेद 46 मध्ये कोणासाठी विशेष तरतूद आहे?
    👉 अनुसूचित जाती-जमाती व दुर्बल घटकांसाठी

  9. अनुच्छेद 29 कोणाशी संबंधित आहे?
    👉 भाषिक व सांस्कृतिक अधिकारांशी

  10. अनुच्छेद 30 कोणाशी संबंधित आहे?
    👉 अल्पसंख्यांकांना शिक्षण संस्था स्थापन करण्याचा अधिकार


  1. प्रस्तावनेत शिक्षणाशी संबंधित कोणता शब्द आहे?
    👉 समानता (Equality)

  2. शिक्षणातील समान संधी कोणत्या अनुच्छेदाशी संबंधित आहे?
    👉 अनुच्छेद 14

  3. अनुच्छेद 15(4) मध्ये काय तरतूद आहे?
    👉 दुर्बल घटकांसाठी विशेष तरतूद

  4. अनुच्छेद 16(4) कोणाशी संबंधित आहे?
    👉 आरक्षण व संधी समानता

  5. 86 वी घटनादुरुस्ती कोणत्या वर्षी झाली?
    👉 2002


  1. RTE कायदा कोणत्या वर्षी लागू झाला?
    👉 2010

  2. RTE Act कोणत्या अनुच्छेदावर आधारित आहे?
    👉 अनुच्छेद 21A

  3. RTE कायद्यानुसार खासगी शाळांमध्ये गरीब विद्यार्थ्यांसाठी किती टक्के जागा राखीव आहेत?
    👉 25%

  4. UGC Act कोणत्या वर्षी लागू झाला?
    👉 1956

  5. AICTE Act कधी लागू झाला?
    👉 1987

  6. NCTE Act कधी लागू झाला?
    👉 1993

  7. IGNOU Act कधी पारित झाला?
    👉 1985

  8. Central Universities Act कधी लागू झाला?
    👉 2009

  9. Minority Educational Institutions Act कधी लागू झाला?
    👉 2004

  10. Persons with Disabilities Act कधी लागू झाला?
    👉 1995 (सुधारित – 2016)


  1. NCERT कधी स्थापन झाली?
    👉 1961

  2. NIOS (राष्ट्रीय मुक्त विद्यालय संस्था) कधी स्थापन झाली?
    👉 1989

  3. Kendriya Vidyalaya Sangathan कधी स्थापन झाले?
    👉 1963

  4. Navodaya Vidyalaya Samiti कोणत्या वर्षी सुरू झाली?
    👉 1986

  5. UGC चे मुख्यालय कुठे आहे?
    👉 नवी दिल्ली


  1. पहिले राष्ट्रीय शिक्षण धोरण कधी आले?
    👉 1968

  2. दुसरे राष्ट्रीय शिक्षण धोरण कधी आले?
    👉 1986 (सुधारित 1992)

  3. नवे शिक्षण धोरण (NEP) कधी मंजूर झाले?
    👉 2020

  4. NEP 2020 अंतर्गत शिक्षणाची नवी रचना काय आहे?
    👉 5+3+3+4

  5. NEP 2020 मध्ये मातृभाषेत शिक्षण कोणत्या स्तरापर्यंत सुचवले आहे?
    👉 5वी पर्यंत (किंवा शक्य असल्यास 8वी पर्यंत)

  6. NEP 2020 मध्ये शिक्षक प्रशिक्षणासाठी कोणता मानक प्रस्तावित आहे?
    👉 NPST (National Professional Standards for Teachers)

  7. NEP 2020 अंतर्गत डिजिटल शिक्षणासाठी कोणते मंच प्रस्तावित आहे?
    👉 NETF (National Educational Technology Forum)

  8. NEP 2020 मध्ये उच्च शिक्षणासाठी कोणती नियामक संस्था प्रस्तावित आहे?
    👉 HECI (Higher Education Commission of India)

  9. NEP 2020 चे मुख्य उद्दिष्ट काय आहे?
    👉 गुणवत्तापूर्ण, सर्वसमावेशक आणि कौशल्याधारित शिक्षण

  10. NEP 2020 मध्ये अभ्यासक्रमाचा मुख्य भर कशावर आहे?
    👉 संकल्पनात्मक समज आणि कौशल्य विकास


  1. Child Labour Amendment Act कधी झाला?
    👉 2016

  2. POCSO Act कोणत्या वर्षी लागू झाला?
    👉 2012

  3. National Policy for Children कधी जाहीर झाली?
    👉 2013

  4. बालविवाह प्रतिबंधक कायदा सुधारित वर्ष कोणते?
    👉 2006

  5. Equal Opportunities Act कोणासाठी आहे?
    👉 अपंग आणि दुर्बल विद्यार्थ्यांसाठी


  1. Sarva Shiksha Abhiyan (SSA) कधी सुरू झाले?
    👉 2001

  2. Mid-Day Meal Scheme कधी सुरू झाली?
    👉 1995

  3. Rashtriya Madhyamik Shiksha Abhiyan (RMSA) कधी सुरू झाले?
    👉 2009

  4. Samagra Shiksha Abhiyan कधी सुरू झाले?
    👉 2018

  5. Rashtriya Uchchatar Shiksha Abhiyan (RUSA) कधी सुरू झाले?
    👉 2013


✅ भारतीय शिक्षण प्रणालीचा संवैधानिक आणि कायदेशीर पाया पुढील स्तंभांवर उभा आहे —

  1. अनुच्छेद 21A, 45, 46, 29, 30

  2. शिक्षण विषय समवर्ती यादीत (1976)

  3. RTE Act 2009

  4. UGC, AICTE, NCTE, IGNOU Act

  5. राष्ट्रीय शिक्षण धोरणे (1968, 1986, 2020)

  6. समाजकल्याण व बालक संरक्षण कायदे



No comments:

Post a Comment

धन्यावाद आपले ... तुमची प्रतिक्रिया आम्हाला प्रेरणा देणार

Happy Hormones

चार संप्रेरके जी माणसाला‌ आनंदी ठेवतात. १. एंडॉर्फिन्स २. डोपामाईन ३. सेरोटोनिन ४. ऑक्सिटोसिन 🌸 आनंदी राहायचंय? मग ही ४ "Happy Hormone...