२२ ऑगस्ट : मद्रास राज्याची स्थापना

दक्षिण भारतातील ऐतिहासिक किनाऱ्याचे शहर म्हणून ओळख असलेल्या मद्रास, अर्थात चेन्नई शहराचा आज वाढदिवस. ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीचा फ्रान्सिस डे याने २२ ऑगस्ट १६३९ रोजी कोरोमंडळ किनाऱ्याची छोटिशी जमीन विकत घेतली. त्यावेळी या प्रांतावर वेकंटपती यांचे राज्य होते. त्याने व्यापारासाठी ब्रिटिशांना कारखाना आणि वखार बांधण्याची परवानगी दिली. एका वर्षा नंतर ब्रिटिशांनी सेंट जॉर्ज किल्ला बांधला. हा किल्ला पुढील काळात वसाहतींच्या शहराचा केंद्रबिंदु झाला. मद्रास म्हणजेच चेन्नईचे नाव हे चेन्नईपट्टिनमचे लघुरूप आहे. हे गाव सतराव्या शतकात ब्रिटिशांनी बांधलेल्या फोर्ट सेंट जॉर्जच्या आसपास वसले. या किल्ल्यामध्ये आता तमिळनाडू विधानसभेचे कामकाज चालते. चेन्नई पट्टिनम नावाच्या व्युत्पत्ती बद्दल दोन आख्यायिका आहेत. एकानुसार श्रीकलाहस्तीच्या राजा चेन्नैअप्पा नायकरच्या नावावरुन गावास हे नाव दिले गेले. ब्रिटिशांनी हे गाव नायकर कडून १६३९ मध्ये घेतले. चेन्नई नावाचा पहिला अधिकृत वापर ऑगस्ट १६३९ मधील खरेदीखता मध्ये आढळतो. त्यात ब्रिटिश ईस्टच्या नावाचा उल्लेख आहे. दुसऱ्या आख्यायिके नुसार येथील चेन्न केशव पेरुमल देउळाचे नाव गावाला दिले गेले. 

ब्रिटिशांनी ज्यावेळी हा प्रदेश ताब्यात घेतला त्यानंतर काही काळाने 'मद्रासपट्टिनम' आणि 'चेन्नापट्टिनम' यांचा विलय केला गेला. ब्रिटिशांनी या शहराला एकत्रितपणे 'मद्रासपट्टिनम' म्हणायला सुरूवात केली. राज्य सरकारने १९९६ मधे अधिकृतपणे शहराला 'चेन्नई' असे नाव दिले. इतिहासामध्ये पहिल्या शतकापासुन चेन्नईच्या आसपासचा परिसर प्रशासकीय, लष्करी आणि आर्थिकदृष्ट्या महत्वाचा ठरलेला आहे. अनेक दक्षिण भारतीय सत्तांनी, विशेषतः पल्लव, चेर, चोळ, पांड्य आणि विजयनगर या सत्तांनी चेन्नईवर राज्य केले आहे. आता चेन्नईचा एक भाग असणारे मयलापुर शहर हे पल्लव साम्राज्यातील एक महत्त्वाचे बंदर होते. १५२२ मधे पोर्तुगिज येथे आले आणि त्यांनी 'साओ टोम' या नावाचे बंदर तयार केले. हे नाव ख्रिश्चन धर्मगुरू थॉमस अपॉस्टल याच्या नावावरून देण्यात आले. ज्याने इ.स.५२ ते इ.स.७० च्या दरम्यान धर्मोपदेशन केल्याचे मानले जाते. १६१२ मध्ये डच लोकांनी शहराच्या उत्तरेला आपले बस्तान बसवले. १७४६ मधे फ्रेंचांनी मॉरिशसचा गव्हर्नर जनरल ल बौरडोनैस याच्या नेतृत्वाखाली सेंट जॉर्ज किल्ला आणि मद्रास जिंकुन घेतले. या गव्हर्नरने त्यावेळी मद्रास आणि आजुबाजुच्या गावांची लुट केली. 

इ.स.१७४९ मध्ये ब्रिटिशांनी चेन्नईचा Aix-la-Chapelle च्या तहानुसार पुन्हा ताबा मिळवला आणि शहराच्या किल्ल्याची भिंत बांधली जेणेकरून फ्रेंच आणि हैदर अली यांसारख्या हल्लेकरांपासून शहराचे संरक्षण करता येईल. १८वे शतक संपेपर्यंत ब्रिटिशांनी तमिळनाडूच्या आसपासचा बहुतेक सर्व प्रदेश आणि आत्ताचे आंध्रप्रदेश आणि कर्नाटक हे प्रदेश काबिज केले होते आणि मद्रासची राजगादी प्रस्थापित करून चेन्नईला तिची राजधानी बनवले. ब्रिटिश अंमलाखाली चेन्नई एक महत्वाचे शहर आणि सामुद्रिक तळ म्हणून विकसित झाले. १९व्या शतकाच्या शेवटी भारतात रेल्वेसेवा सुरू झाली. यानंतर दळणवळण आणि व्यापारास प्रोत्साहन देण्यासाठी भरभराटीस येत असणारे चेन्नई शहर मुंबई आणि कलकत्ता अशा भारतातील इतर महत्वाच्या शहरांना जोडण्यात आले. जर्मन क्रुझर्सनी २२ सप्टेंबर १९१४ मध्ये चेन्नईच्या तेलआगारावर बॉम्बहल्ला केला. मद्रास हे पहील्या महायुद्धामध्ये बॉम्ब वर्षाव झालेले एकमेव भारतीय शहर आहे. १९६५ सालच्या, हिंदी भाषेला राष्ट्रभाषा म्हणून घोषित करण्याच्या निर्णयाच्या विरोधात झालेल्या हिंसक दंगलींनी चेन्नई आणि तमिळनाडू राज्याच्या राजकारणात मोठे बदल घडवून आणले. भारत १९४७ साली स्वतंत्र झाल्यानंतर चेन्नई शहर मद्रास राज्याची (१९६९ मधे ज्याचे नामकरण तमिळनाडू असे करण्यात आले) राजधानी झाली.