शिवाजी महाराज व मराठा साम्राज्य –

   १०० प्रश्नोत्तरे

१. छत्रपती शिवाजी महाराजांचा जन्म कधी झाला?

उत्तर - १९ फेब्रुवारी १६३०

२. शिवाजी महाराजांचा जन्म कुठे झाला?

उत्तर - शिवनेरी दुर्ग

३. शिवाजी महाराजांचे वडील कोण होते?

उत्तर - शाहाजी राजे भोसले

४. शिवाजी महाराजांची आई कोण होत्या?

उत्तर - जिजाबाई

५. शिवाजी महाराजांचे गुरु कोण होते?

उत्तर - समर्थ रामदास स्वामी

६. शिवाजी महाराजांचे बालपण कुठे गेले?

उत्तर - पोहळे व पिंढार गावात

७. शिवाजी महाराजांना संस्कार कोणांनी दिले?

उत्तर - जिजाबाई

८. शिवाजी महाराजांचे पहिले किल्ले जिंकण्याचे कार्य कुठे झाले?

उत्तर - तोरणा किल्ला

९. शिवाजी महाराजांनी पहिला किल्ला तोरणा कधी जिंकला?

उत्तर - १६४५

१०. प्रतापगडच्या लढाईत अफझलखानाचा वध कोणी केला?

उत्तर - शिवाजी महाराजांनी

११. अफझलखान कोण होता?

उत्तर - आदिलशाहीचा सरदार

१२. शिवाजी महाराजांचे पहिले गड कोणते मानले जाते?

उत्तर - रायगड

१३. शिवाजी महाराजांच्या आरमाराचा अधिपती कोण?

उत्तर - कान्होजी आंग्रे

१४. शिवाजी महाराजांच्या गुप्तहेर विभागाचे प्रमुख कोण?

उत्तर - बहिरजी नाईक

१५. शिवाजी महाराजांनी जावळी कुणाकडून घेतले?

उत्तर - चंद्रराव मोरे

१६. शिवाजी महाराजांचा पहिला वेढा कोणत्या किल्ल्यावर बसवण्यात आला?

उत्तर - पन्हाळगड

१७. शिवाजी महाराजांना 'छत्रपती' हा किताब कधी मिळाला?

उत्तर - ६ जून १६७४

१८. शिवाजी महाराजांचे राज्याभिषेक कुठे झाले?

उत्तर - रायगड

१९. शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक कोणी केला?

उत्तर - गागाभट्ट

२०. शिवाजी महाराजांनी हिंदवी स्वराज्य स्थापनेसाठी काय केले?

उत्तर - स्वतंत्र मराठा साम्राज्य उभे केले

२१. शिवाजी महाराजांनी स्वराज्यासाठी कोणते तत्त्व स्वीकारले?

उत्तर - स्वराज्य व स्वधर्म

२२. शिवाजी महाराजांनी कोणता लष्करी तंत्र वापरला?

उत्तर - गनिमी कावा

२३. शिवाजी महाराजांचे पहिले राजधानी कुठे होते?

उत्तर - रायगड

२४. शिवाजी महाराजांनी सुभेदार पदाला काय म्हणत?

उत्तर - सरदार

२५. शिवाजी महाराजांनी स्वराज्यासाठी किती किल्ले बांधले?

उत्तर - सुमारे ३५० किल्ले

२६. शिवाजी महाराजांच्या कारभाराची पद्धत काय होती?

उत्तर - अष्टप्रधान मंडळ

२७. अष्टप्रधान मंडळातील प्रधान कोण?

उत्तर - पंतप्रधान (पेशवा)

२८. शिवाजी महाराजांचे पहिले पेशवे कोण होते?

उत्तर - मोरोपंत पिंगळे

२९. अष्टप्रधान मंडळात सेनापती कोण?

उत्तर - हंबीरराव मोहिते

३०. शिवाजी महाराजांनी 'छावणी' कोणत्या कार्यासाठी वापरली?

उत्तर - लष्करी ठाणी

३१. शिवाजी महाराजांच्या कारभारातील महसूल मंत्री कोण?

उत्तर - अण्णाजी दत्तो

३२. शिवाजी महाराजांनी चलनव्यवस्था कशी ठेवली?

उत्तर - होन, हून, मोहोर, रुपया, पै अशा नाण्यांची

३३. शिवाजी महाराजांनी शेतकऱ्यांवर किती कर ठेवला?

उत्तर - शेतमालाच्या १/६ वा भाग

३४. शिवाजी महाराजांनी किल्ल्यांवर कोण ठेवले?

उत्तर - किल्लेदार

३५. शिवाजी महाराजांनी नवी नाणी कोणती सुरू केली?

उत्तर - हून व शिवराई

३६. शिवाजी महाराजांनी जंजिऱ्यावर हल्ला का केला?

उत्तर - सिद्दीच्या सत्तेपासून बचाव करण्यासाठी

३७. शिवाजी महाराजांनी सुर्वे घराण्यावर कारवाई का केली?

उत्तर - स्वराज्यास धोका असल्याने

३८. शिवाजी महाराजांनी शाईस्तेखानावर हल्ला कधी केला?

उत्तर - १६६३

३९. शाईस्तेखानावर हल्ला कुठे केला गेला?

उत्तर - पुणे, लालमहल

४०. शिवाजी महाराजांनी आग्रा येथे गेल्यावर कोणाकडून कैद झाले?

उत्तर - औरंगजेब

४१. शिवाजी महाराजांनी आग्राहून पळ काढला कसा?

उत्तर - फळांच्या टोपल्यात लपून

४२. शिवाजी महाराजांनी जिंजीचा किल्ला कुणाकडून घेतला?

उत्तर - आदिलशाहीकडून

४३. शिवाजी महाराजांनी सुरतेवर लुट का केली?

उत्तर - औरंगजेबाविरुद्ध आर्थिक साधनसंपत्ती मिळवण्यासाठी

४४. सुरतेवर शिवाजी महाराजांनी किती वेळा हल्ला केला?

उत्तर - दोनदा

४५. शिवाजी महाराजांनी कल्याणचा सूबेदार कोणी पकडला?

उत्तर - अब्दुल्ला कोकण

४६. शिवाजी महाराजांच्या आरमाराचे प्रमुख कोण होते?

उत्तर - दादोजी कोंडदेव

४७. शिवाजी महाराजांनी हिंदवी स्वराज्य स्थापनेसाठी कोणते ध्येय ठेवले?

उत्तर - स्वराज्य व स्वसंरक्षण

४८. शिवाजी महाराजांनी नेसरी लढाई कोणाशी लढली?

उत्तर - आदिलशाही

४९. शिवाजी महाराजांची राजधानी रायगड सोडून दुसरी कुठली होती?

उत्तर - जिंजी (नंतर)

५०. शिवाजी महाराजांचे निधन कधी झाले?

उत्तर - ३ एप्रिल १६८०

५१. शिवाजी महाराजांच्या मृत्यूनंतर गादीवर कोण बसले?

उत्तर - संभाजी महाराज

५२. संभाजी महाराजांचे आईचे नाव काय?

उत्तर - सईबाई

५३. संभाजी महाराजांना कोणी पकडले?

उत्तर - मुगल सरदार मुकर्रबखान

५४. संभाजी महाराजांचा वध कधी झाला?

उत्तर - १६८९

५५. संभाजी महाराजांनंतर गादीवर कोण बसले?

उत्तर - राजाराम महाराज

५६. राजाराम महाराज कुठे गेले?

उत्तर - जिनजी

५७. राजाराम महाराजांचे निधन कुठे झाले?

उत्तर - सिंहगड

५८. राजाराम महाराजांनंतर गादीवर कोण बसले?

उत्तर - ताराबाईंचा पुत्र शिवाजी महाराज (द्वितीय)

५९. ताराबाई कोण होत्या?

उत्तर - राजाराम महाराजांच्या पत्नी

६०. ताराबाईंनी कोणत्या काळात कारभार चालवला?

उत्तर - १७०० ते १७०७

६१. शाहू महाराज कुठल्या ठिकाणी कैदेत होते?

उत्तर - मुगलकडे

६२. शाहू महाराज गादीवर कधी बसले?

उत्तर - १७०७

६३. शाहू महाराजांच्या कारभारात पेशव्यांचा उदय झाला का?

उत्तर - हो

६४. शाहू महाराजांचे पहिले पेशवे कोण?

उत्तर - बाळाजी विश्वनाथ

६५. बाळाजी विश्वनाथांना काय म्हणतात?

उत्तर - मराठ्यांचे पहिल्या पिढीचे पेशवे

६६. बाळाजी विश्वनाथानंतर पेशवे कोण झाले?

उत्तर - बाजीराव पहिला

६७. बाजीराव पहिला यांना काय म्हणतात?

उत्तर - रणरंगातील विजेता

६८. बाजीराव पहिला यांचे घोषवाक्य काय होते?

उत्तर - शत्रूला गड मिळण्यापूर्वी आपण गड मिळवावा

६९. बाजीराव पहिले यांचे घनिष्ठ मित्र कोण?

उत्तर - मल्हारराव होळकर

७०. बाजीराव पहिले यांनी कुठल्या लढाईत मुघलांना पराभूत केले?

उत्तर - भोपाळची लढाई

७१. बाजीराव पहिले यांचा मृत्यू कुठे झाला?

उत्तर - रावेरखेडी

७२. बाजीराव पहिले यांची समाधी कुठे आहे?

उत्तर - रावेरखेडी, नर्मदा किनारी

७३. बाजीराव पहिले यांची पत्नी कोण होती?

उत्तर - काशीबाई

७४. मस्तानी कोण होती?

उत्तर - बाजीराव पहिल्यांची प्रेयसी

७५. नाना साहेब पेशवे कोण होते?

उत्तर - बाजीराव पहिले यांचे पुत्र

७६. नाना साहेबांनी कोणत्या लढाईत भाग घेतला?

उत्तर - पानिपतची तिसरी लढाई

७७. पानिपतची तिसरी लढाई कधी झाली?

उत्तर - १७६१

७८. पानिपतच्या लढाईत मराठ्यांचे नेतृत्व कोणी केले?

उत्तर - सदाशिवराव भाऊ

७९. पानिपतची लढाई मराठ्यांना कोणाकडून हरावी लागली?

उत्तर - अहमदशहा अब्दाली

८०. पानिपतच्या लढाईनंतर मराठ्यांचे साम्राज्य खालावले का?

उत्तर - हो

८१. माधवराव पहिले कोण होते?

उत्तर - नाना साहेबांचे पुत्र

८२. माधवराव पहिल्यांच्या काळात मराठे पुन्हा बळकट झाले का?

उत्तर - हो

८३. माधवराव पहिले यांना काय म्हणतात?

उत्तर - मराठ्यांचे पुनरुज्जीवन करणारे

८४. महादजी शिंदे कोण होते?

उत्तर - मराठ्यांचे सेनापती

८५. महादजी शिंद्यांनी दिल्लीवर नियंत्रण मिळवले का?

उत्तर - हो

८६. होळकर कुठल्या प्रदेशात राज्य करत होते?

उत्तर - इंदौर

८७. भोसले कुठे राज्य करत होते?

उत्तर - नागपूर

८८. गायकवाड कुठे राज्य करत होते?

उत्तर - बडोदा

८९. पानिपतच्या पराभवानंतर मराठ्यांनी पुन्हा दिल्ली जिंकली का?

उत्तर - हो

९०. मराठ्यांचे साम्राज्य दक्षिणेत कुठपर्यंत गेले होते?

उत्तर - तंजावर व मद्रासपर्यंत

९१. मराठ्यांनी उत्तरेत कुठवर सत्ता प्रस्थापित केली?

उत्तर - अटकेपर्यंत

९२. मराठा साम्राज्याच्या पतनाची सुरुवात कधी झाली?

उत्तर - १८१८ नंतर

९३. इंग्रजांविरुद्ध मराठ्यांनी किती युद्धे लढली?

उत्तर - तीन (मराठा युद्धे)

९४. पहिले मराठा युद्ध कधी झाले?

उत्तर - १७७५-१७८२

९५. पहिले मराठा युद्ध कोणत्या तहाने संपले?

उत्तर - सालबाई तह

९६. दुसरे मराठा युद्ध कधी झाले?

उत्तर - १८०३-१८०५

९७. दुसरे मराठा युद्ध कोणत्या तहाने संपले?

उत्तर - सुरत तह

९८. तिसरे मराठा युद्ध कधी झाले?

उत्तर - १८१७-१८१८

९९. तिसऱ्या मराठा युद्धानंतर काय झाले?

उत्तर - मराठा साम्राज्याचा अंत झाला

१००. मराठा साम्राज्याचा शेवटचा पेशवा कोण होता?

उत्तर - बाजीराव दुसरा